Ч.Бадамсүрэн: Би 20 жил Загас зарж хөдөлмөрлөж байж хүүхдүүдээ хүний зэрэгт хүргэсэн
2018-06-04 18:03:23, 21765
Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын 3-р багийн иргэн Чимэдхандын Бадамсүрэн. Түүнийг Хөвсгөлчүүд “Загасны эгч” гээд нэрэлчихсэн. Арга ч үгүй юм 20 жилийн турш жилийн дөрвөн улиралд Мөрөн хотыг тойрон алхаж “Загас”-аа зарж  эдүгээ 63 нас хүрч байгаа ч гэсэн бие хаа эрүүл хөнгөн шингэн алхаатай.Үеийн нөхдийн дундаа “Хүүхэд шиг гүйж харайна”. Энэ нь түүний өдөр бүр тогтмол алхаж хөдөлмөрлөж байсантай холбоотой юм. Тэрээр өглөөний  шаргал туяатай уралдан босч загасаа шарж их үдийн нар төөнөх 11 цагаас эхлэн зарах ажилдаа гардаг. Нэг мэдэхэд Мөрөнг бүтэн тойроод алхсан байдаг. Би ингэж 20 жил тасралтгүй хөдөлмөрлөж байж үр хүүхдээ хүний зэрэгт хүргэсэн дээ гэж инээмсэглэх ажилч хөдөлмөр Ч.Бадамсүрэн гуай саяхан Улаанбаатар хотод болсон    “Улаанбаатар марафон 2018” олон улсын гүйлтийн тэмцээнд амжилттай оролцож хүрэл медаль хүртжээ.Түүнийг  энэ удаагийн зочноор урьлаа.
 
- “Улаанбаатар Марафон-2018” олон улсын гүйлтийн тэмцээнд  амжилттай оролцсон таньд баяр хүргэе. 
Баярлалаа. Би энэ удаагийн тэмцээнд амжилттай оролцож хүрэл медаль хүртлээ. Үнэхээр их баярлаж байна. Миний насны хүмүүс 5 километрт уралдсан. Би 2008 оноос эхлэн марафоноор хичээллэж тэмцээн уралдаанд оролцож эхэлсэн. 
- Таныг Хөвсгөлчүүд “Загас зардаг эгч” гэвэл хүн бүр андахгүй. Хичнээн жил зарсан бэ ?
Би 1998 оноос эхлэн загас зарж эхэлсэн. Тасралтгүй 20 жил хөдөлмөрлөсөн дөө. Халуунд халах, хүйтэнд хөрөх, загасаа муутгах, зарж чадахгүй байх, эцэж ядрах гээд олон зовлон бэрхшээлийг туулсан. Гэвч “Үртэй хүн үхэж болдоггүй” гэдэг шиг үр хүүхдийнхээ төлөө хэцүү, хатуу бэрхшээл бүхнийг туулж хоёр хөлнийхөө улыг өвдтөл алхаж байж би үр хүүхдээ хүний зэрэгт хүргэсэн. Би нэг хүү, хоёр охинтой. Хүүхдүүд маань сургууль соёлоо дүүргэж боловсрол эзэмшиж гар нь ганзаганд хөл нь дөрөөнд хүрлээ. Өрх тусгаарлаж би чинь ач зээгээ тойруулсан эмээ болсон. Одоо харин загас зарахаа больж эмээгийнхээ үүргийг гүйцэтгэж байна. /инээв/
 
- Өглөө хэдэн цагт босдог байсан бэ ? Эрт босч л энэ их ажлыг амжуулдаг байсан байх ?
Өглөөний 5 гэхэд босоод л загасаа цэвэрлэнэ, угаана, шарна. Ингэсээр байтал үд болчихно. 11 гээд л зарж эхэлдэг байлаа. Нэг л мэдэхэд Мөрөнг бүтэн тойрсон байдаг. 
 
- Өдөрт хичнээн загас борлуулж хичнээн төгрөгний орлого олдог байсан бэ ?    
Би өдөрт 50 загас зардаг байлаа. Нэг загасыг 500 төгрөгөөр зарна. Бүгдийг нь зарж чадвал 25000 төгрөг болно. Эндээс тос, гурил, түлээ, сонгино, загасаа авна. Цэвэр ашиг 8000-10000 төгрөг үлддэг байсан. Бага гэж голохгүй хуримтлуулж хэцүү гэж шантралгүй хөдөлмөрлөж хоёр охиноо их дээд сургуулийг нь төгсгөсөн дөө. 
- Охидууд томроод хэсэг тус болсон байх ?
Хоёр охин маань 2 жилийн зайтай төрсөн. Тэрсхэн өссөн юм. Сургуульд орохоосоо өмнө гурвуулаа гурван зэрэг хэсэг зарсан. Том болоод сургуульд ороод ичээд зарж өгөхөө байсан. Арга ч үгүй юм. Би ч хүүхдүүдээ ойлгоод тэр бүр заруулахаа больсон. 
 
- Хөдөлмөрлөж чадсан хүн үр шимийг нь хүртдэг гэдэг. Та шантралгүй хөдөлмөрлөсний үр дүнд өнөөдөр сайхан амьдарч явна. Таны хөдөлмөрөөр бахархаж байна шүү ?
 
Хүн ажилд гологдоно уу гэхээс ажлыг хэзээ ч голж болохгүй. Би 16 настайгаасаа эхэлж дранк хадаж барилга дээр ажиллаж эхэлсэн. 20 настайдаа Тариаланд цахилгаан үтрэмийн барилга дээр ажиллаж байгаад 1975 онд Архангайн барилгын ТМС-д очоод таалагдахгүй болохоор орхисон. Тэгээд 1976 онд Тариаланд очиж тракторын курст сууж тракторын жолооч болсон. Эмэгтэй хүнд тракторын жолоо барина гэдэг хэцүү юм билээ. Амьдралын төлөө олон ажил хийж хөдөлмөрлөж ирсэн. Би залхуу хүнд дургүй. Хүн ямар нэгэн бэрхшээлээс шантралгүй хөдөлмөрлөж хичээж чадвал заавал үр дүнд хүрч, үр шимийг нь хүртдэг. Хамгийн гол нь ажлыг голж шилж болохгүй гэдгийг хэлмээр байна.
 
- Хоёр охин тэрсхэн болохоор зэрэг оюутан болсон гэж байсан. Сургалтын төлбөр, хувцас, байр сав гээд мөнгө төгрөгний асуудал их л гардаг байсан байх ?
 
Тэгэлгүй яахав. Мөнгө үргэлж хэрэг болно. Нэг өдөр хоёулаа яаралтай мөнгө хэрэгтэй гээд. Би ч их сандарлаа. Хэдэн загасаа шарчихаад гарахдаа автоматаар асч унтардаг плетка салгахаа мартчихаж. Гэртээ иртэл өөдөөс бөөн утаа. Ингээд орох оронгүй хүртэл болж байсан. Олон түмний тус дэм, хөдөлмөрийнхөө үр шимээр гэр оронтой болж өнөөдөр хүний зэрэгтэй сайхан амьдарч явнаа.
 
- Одоо загасаа дахиж зарахгүй юмуу  ?  
 
Одоо болсон. Хүүхдүүд маань ч хүний зэрэгт хүрлээ. Ээж одоо юу дутлаа гэж загас зарах вэ ? гээд зөвшөөрөхгүй. Өнөөдөр 64 нас хүрч байна. Бие хаа маань эрүүл, хаа ч хүртэл алхаж чадна. Энэ бол миний 20 жил тасралтгүй алхасны үр дүн гэж боддог. Хөдөлгөөний хүчинд хүн өвчингүй эрүүл, саруул  байдаг гэдэгтэй би санал нэг байгаа шүү.  /Инээв/ 
 
- Цаг наргүй хөдөлмөрлөж, үр хүүхдээ өсгөн хүмүүжүүлсэн хоймор нутгийн иргэдийн минь бахархал болсон таньтай ярилцахад сайхан байлаа. Эх хүний хайр, элбэрэл, үрээ гэсэн ариун цагаан хөдөлмөрийн тань тухай чин сэтгэлийн яриа олон хүнд хийж бүтээх зориг тэмүүлэл өгнө гэдэгт итгэлтэй байна. Таньд аз жаргал эрүүл энх, урт наслахыг хүсэн ерөөе .
 
- Баярлалаа. Бүх Хөвсгөлчүүддээ, хайртай хүүхдүүддээ, сайн сайхан эрүүл энхийг хүсье.  
 
Б.Гантуяа 
 


Ч.Бадамсүрэн: Би 20 жил Загас зарж хөдөлмөрлөж байж хүүхдүүдээ хүний зэрэгт хүргэсэн

Сэтгэгдэл бичих

АНХААРУУЛГА: Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд khuvsguliinungu.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. khuvsguliinungu.mn сайт ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул Та сэтгэгдэл бичихдээ бусдын эрх ашгийг хүндэтгэн үзнэ үү.

Нийт сэтгэгдэл: 32
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2020-05-23 07:42:45
    Зочин: Гайхалтай бна
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2020-05-19 22:28:02
    ????: Таньд эрүүл энхийг хүсье сайхан эгч шүү
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-11-18 23:07:40
    ??????: Тиймээ нутгийн анд минь мундаг шүү гитараа тоглож бгаа юу
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-11-18 23:01:35
    Battsetseg: Tiimee tanig bvh hvn l tanidag ta olni tanil erch hvch dvvren vr hvvhdee saihan hvmvvjvvlsen mundag eej . Tand tani vr hvvhded az jargal ervvl enhiig hvsie . Setgel zvrhneese hiisen hudulmur bvhen hvnd saihan amidralig ugdug shv
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-11-17 14:10:34
    Зочин: Мундаг хүн шүү амьдарлийг нүдний өмнө гүйтэл сайхан ярьжэээ
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-11-17 10:21:45
    Oyuntsetseg: Baga angid bhdaa aaw eejiinhee ogson mongoor ene egchiin zagasiig bainga awch iddeg bsan shvv goy amttai ch bsan mundag egch shvvvv
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-11-16 23:33:53
    ?????: Танилгүй яахав дээ. Загас амттай шардаг их идсэн дээ.
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-11-16 22:48:42
    ?? ??? ??????????? : Энэ эгч нээрээ л тасралтгүй цуцашгүй залхахгүй загасаа зараад явж байдаг байсан шүү авч идэж л байсан нэг юманд тууштай сэтгэлтэй байна гэдэг үр дүн нь гарч бна шүүдээ. Амжилт Монгол эмэгтэйчүүд мундагаа угаасаа
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-11-16 22:48:20
    ?? ??? ??????????? : Энэ эгч нээрээ л тасралтгүй цуцашгүй залхахгүй загасаа зараад явж байдаг байсан шүү авч идэж л байсан нэг юманд тууштай сэтгэлтэй байна гэдэг үр дүн нь гарч бна шүүдээ. Амжилт Монгол эмэгтэйчүүд мундагаа угаасаа
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-11-16 19:38:34
    Зочин: Энэ эгчээс өтсөн загас авч байлаа ер нь заваан л хүн дээ
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-11-16 15:49:11
    Zochin: Zuv hun eruulig husie Duulna guine bujiglene...
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-11-16 14:36:14
    Зочин: мундаг ээж мундагч охидтой ийм ээжүүд олон байгаасай гэж хүс ч байна сайны хажуугаар саар гэхчээр хэцүү ээжүүд ч энэ нийгэмд их болжээ
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-06-06 22:30:56
    Зочин: Урт наслаж удаан жаргаарай.
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-06-05 21:18:14
    Ulaanbaatar: Zochin:Bi sain medne ee. Ynexeer ix ajilsagxvn dee Mash zutgej bj xvnees dutaxaargui amldarcj yawaa emegtei bgaa ym
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-06-05 21:16:47
    Зочин: Zochin:Bi sain medne ee. Ynexeer ix ajilsagxvn dee Mash zutgej bj xvnees dutaxaargui amldarcj yawaa emegtei bgaa ym
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-06-05 17:59:20
    Jaaganii Demberelsteren: Gaihaltai saihan egch baina Bayr hvrgii . Erch hvch awalaashvv.
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-06-05 17:41:05
    ????? : Мундаг хөдөлмөрч эмэгтэй шүү Загасыг нь их авч иддэг байлаа. Аз жаргал хүсье
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-06-05 08:13:51
    ?????: Аз жаргад хүсье
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-06-04 22:29:32
    Zochin: yostoi neg hungun shingen hun dee. Tanid az jargal amidraliin hamgiin sain saikhan bigdiig husen yerooye!!!
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-06-04 22:25:52
    Зочин: unheer mundag ymaa amjilt
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-06-04 22:04:15
    uuganbaatar: Ene egchiin zagas unher goy shuu zondool iddeg blaa
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-06-04 22:03:36
    Зочин: Ene egchiin zagas unher goy shuu zondool iddeg blaa
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-06-04 21:11:41
    Зочин: Mundag hun shv ohiduud ni ch bas mundag bna. Amjilt hvsie
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-06-04 20:13:22
    Зочин: Би ч энэ хүнд загас бариад зардаг байлаа. Гэхдээ зах зээлийн үнэнээс арай хямд эхийг нь нцэахгүй тугалыг нь тураахгүй гэгчэнр бид бие биедээ тус дэм болж байлаа. Одоо энэ маань хот оронд охидтойгоо сайхан амьдарч байгаад баярлаж байна. Чи мундаг ажилсаг хүндээ.урт насалж удаан жаргаарай найз минь
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-06-04 19:59:34
    Зочин: Vnen mundag egch amidral nereel temtsel yumdaa vrtei hvn jargaltai ta min urtudaan az jargaltai baigaarai
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-06-04 19:36:06
    ?.?????????: нээрээ л тэр үед 1990 оны үед Хөвсгөлд загас талхтай зардаг байсан хүн мөн байна даа
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-06-04 19:20:04
    Зочин: zob zvn dee hvrich surbaljiljee Hodolmorch naizdaa amjilt hvsii.ene bol hench medeh vnen.amjilt mundag shvv
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-06-04 18:45:15
    jagaa: Mundag egch shv hudulmurch hovor hvn de amjilt ervvl enh az jargal hvsie.
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-06-04 18:42:00
    Deegii: Mundag egch shvv ohiduud n vneheer mundag
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-06-04 18:38:49
    Zochin: Amttai bdg bsn shu sharsan zagas n . Odoo sharsan zagastai zoogiin gazar neg ch alga .baahan silent hiisen konserwlesen zagas l bh yum
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-06-04 18:35:43
    Зочин: Амжилт хүсье, энгийн бүхэн агуу байдаг
  • Сэтггэгдэл үлдээсэн: 2018-06-04 18:16:37
    ?????: Загасны эгч маань маш гоё дуулнаа гитартай хамтлагтай байх шүү ххэ.